Waarneeminstrument waarmee we de wereld in en ons om heen bewust kunnen worden. Van oudsher worden altijd 5 zintuigen genoemd: zien, horen, proeven, ruiken, voelen. En dan is daar nog het spreekwoordelijke 6e zintuig.
Toch hebben we veel meer mogelijkheden om waar te nemen dan alleen deze vijf. Wat dacht je van ons gevoel voor evenwicht, onze pijnzin, temperatuurgevoel, het waarnemen van versnelling en vertraging, het lichaamsgevoel (interoceptie) en het gevoel waar lichaam zich in de ruimte bevindt (proprioceptie). Eigenlijk kun je al deze zintuigen zien als interoceptieve zintuigen: ze ervaren allen inwendige sensaties.
Zo kun je ook stellen dat onze vijf ‘gewone’ zintuigen exteroceptieve zintuigen zijn; zij ervaren wat buiten ons is.
Tegenwoordig worden interoceptie en proprioceptie vaak als resp. 6e en 7e zintuig van de mens beschouwd. Dan wordt dus de intuïtie (of hoe je nu ons huidige 6e zintuig benoemt) het 8e zintuig…
In het Boeddhisme is de geest ook een zintuig.
Bij dieren vinden we nog een aantal extra zintuigen, zoals de echolocatie bij vleermuizen, speciale warmtesensoren bij slangen, magnetische waarneem’instrumenten’ bij trekvogels, elektrische sensoren bij haaien en enkele andere vissen. Op dit moment wordt een groot meetinstrument gebouwd om zwaartekracht te gaan waarnemen.
Als je alle “waarneem-mogelijkheden” bij elkaar optelt kom je wel tot een stuk of 33!
De tastzin is het eerste zintuig dat zich in de baarmoeder ontwikkelt en tevens het zintuig dat bij de geboorte het meest ontwikkeld is.
Hieronder een prachtige documentaire waarin Ed Yong allerlei voorbeelden geeft van hoe dieren de realiteit waarnemen; echt de moeite van het kijken waard:
Dit artikel maakt deel uit van het Relaxicon op RelaxMore.net.