Van Big Bang tot Burn-out
Stress als drijvende kracht achter de evolutie
Zomaar op tv
Op tv was een tijdje geleden een mooi item naar aanleiding van een (toen nog) nieuw boek. De titel van het boek is 'Van Big Bang tot Burn-out' en dat wekte direct mijn belangstelling. Thema: stress, ons brein en de evolutie. Thema's die kort in de MBSR-/mindfulnesstraining aan de orde komen en uitgebreider in de Compassietraining aandacht krijgen.
Zowel de oneindige ruimte die we universum noemen als het ontstaan van het leven daarin, in het bijzonder de evolutie van het menselijk brein (een universum op zich), zijn al langere tijd een interessegebied van ondergetekende. Het zal je dus vast niet vreemd in de oren klinken dat ik dit onderwerp met bovengemiddelde belangstelling (understatement) heb aangezien en -gehoord.
Het boek
Online was het boek snel besteld (steun de lokale boekhandel!), dus twee dagen later al in de brievenbus!
Een prettig boek om vast te hebben. Meteen valt de gekleurde middensectie op, waar een over meerdere pagina's uitgerekte tijdlijn van het heelal een mooi beeld geeft (letterlijk dus) hoe kort er nog maar zoogdieren zijn op onze planeet. Overigens ook van hoe snel één bepaalde soort er een puinhoop van heeft gemaakt …
Het boek leest erg prettig, bijna als een roman. Dat is een compliment aan de schrijvers, want het is toch niet niets wat voorbij komt. Ook voor mensen zonder wetenschappelijke achtergrond is het boek dus prima te volgen.
Inhoudelijk
Voor de geïnteresseerde leek op het gebied van evolutiebiologie, waar ik mezelf toe reken, bevat het boek geen heel bijzondere nieuwe inzichten. Ook op het gebied van stress en ons brein zullen ervaren mindfulnesstrainers wat mij betreft niet veel nieuws aantreffen.
Wat wél nieuw is, is dat evolutie, ons brein én het fenomeen stress nu met elkaar gecombineerd worden tot een wondermooi en leesbaar verhaal over het leven. Uit de inzichten die gaandeweg het boek gepresenteerd worden, blijkt duidelijk hoe onze oude stresssysteem ons nu, in een tijd vol beeldschermen, multimediaprikkels en volle agenda's, parten speelt.
Zoals dit mooie filmpje van De Volkskrant (co-schrijver Wilma de Rek is journalist bij deze krant), dat gemaakt werd naar aanleiding van het verschijnen van dit boek, toont:
En nu?
Uit de hele opbouw van het boek volgt eigenlijk logischerwijs dat het zwaartepunt rond de stress en stressgebonden problemen en ziekten niet alleen bij het individu horen, maar feitelijk bij de mens als soort en de maatschappij waarin we leven.
Mede daarom pleiten de schrijvers o.a. voor strengere controle op de farmaceutische industrie, naast een realistischer kijk op geluk, succes, en andere levensdoelen en -wensen. Het grootste deel van onze stressoren is tegenwoordig sociaal en mentaal, en niet reëel. Hoeveel woeste tijgers ben je de afgelopen weken tegengekomen op straat?
Het zijn vooral onze angsten, fantasieën en (waan)denkbeelden die ons verouderde stressysteem te vaak onnodig in werking stellen.
In zowel de tv-uitzending als de artikelen (zie hieronder) wordt mindfulness als een zinvolle methodiek genoemd om te leren omgaan met alle prikkels en de druk die we tegenwoordig bijna onvermijdelijk ondergaan...
Zolang we het stresssysteem niet kunnen veranderen, moeten we dus onze verwachtingen en verlangens maar bijstellen. Ook daarbij kan Darwin ons helpen, zegt Wilma de Rek in De Correspondent: “Hij wist al dat we allemaal imperfecte mutanten zijn.” Evolutie heeft geen eindpunt: “Perfectie bestaat dus niet, iedereen is work in progress.”
Een geruststellend idee … Iets minder je best doen mag best. We zijn allemaal sterrenstof.
Meer lezen
Mocht je deze thema's interessant vinden of geïnteresseerd zijn in het boek en extra achtergrondinfo willen, check dan dit mooie artikel in De Correspondent.
Interessant artikel. Ben benieuwd naar het boek!