Het lichaam als een "biotensegrity"
Zo werkt je fascia
.jpg){kind=link}
Inleiding
Door wetenschappers wordt een biotensegrity ook wel “de architectuur van het leven” genoemd. Het woord biotensegrity – of biotensegriteit in het Nederlands – is een samenvoeging van bio (= leven) en tensegriteit. Dit laatste woord is weer een samenvoeging van tension (spanning) en structural integrity (structurele integriteit). Je komt ook wel tensional integrity tegen in de literatuur.
Eerst maar eens de tensegrity
De tensegrity ontstond uit een samenspel van- en verkenningen vanuit de beeldende kunst, ambachtskunst, bouwkunde en architectuur. Een tensegrity is een structuur waarbij druk- en trekkrachten met elkaar in balans zijn en een zeer stevig én flexibel resultaat geven.
Hieronder zie je een prachtig en bekend voorbeeld van een tensegrity: De Needle Tower van beeldend kunstenaar Kenneth Snelson, gefotografeerd in het Kröller-Müller museum.
Zoals je kunt zien raken geen van de stangen elkaar en is het toch een stevige constructie, van maar liefst 18 meter hoog.
Biotensegrity
Het onderzoek naar biotensegrity is een veld dat sterk in ontwikkeling is. Het houdt zich bezig met hoe tensegriteit-structuren model zouden kunnen staan voor biologische structuren, inclusief ons eigen lichaam. Het is een complex en breed veld, met raakvlakken met de biomechanica en mechanica (en daarmee ook met de fysica), biologie, geneeskunde, architectuur en wiskunde.
De term biotensegrity is in de jaren 70 bedacht door de Amerikaanse orthopeed dr. Stephen M. Levin. Op zijn website lezen we:
Het Stephen M. Levin Biotensegrity Archief heeft als doelstelling om de inzichten rondom biotensegrity te vergroten. Biotensegrity stelt dat het architectonische concept tensegrity, dat bekendheid kreeg door Kenneth Snelson en Buckminster Fuller, van toepassing is op levende systemen; van sub-cellulair tot het niveau van organisme. Het verklaart hoe biologische structuren zich ontwikkelen door op een optimale manier om te gaan met fysieke krachten. De inzichten die de theorie rond biotensegrity ons geeft, impliceren grote gevolgen voor chirurgische technieken, vernieuwingen in het ontwerp van beschermende kleding en helmen, botsmodellen en carosseriebouw, robotica, revalidatie, sportgeneeskunde en andere toepassingen in de geneeskunde en gezondheidszorg, alsmede in de systeemleer, fysica en biomimicry.
Van biotensegrityarchive.org
Dit maakt biotensegrity tot de wetenschap van interne verbindingen en structuren, maar eigenlijk ook die van de onderlinge verbondenheid van biologische systemen. Het gaat veel verder dan alleen de uitlijning van het skelet in een lichaam, maar betreft de gehele anatomie als een driedimensionaal netwerk. Hierbij zorgen compressiekrachten vanuit het skelet en trekkrachten vanuit spieren en zachte weefsels voor een dynamisch evenwicht, waardoor een lichaam zich zo efficiënt mogelijk kan bewegen.
Dit klinkt misschien revolutionair, maar feitelijk hebben we het over iets wat in de oude wijsheidstradities al bekend was. In deze tradities was het lichaam een veel belangrijker bron van kennis en wijsheid dan tegenwoordig.
Zo vinden we deze inzichten – maar dan in “oudere” woorden – terug in verschillende mind-body beweegvormen, zoals in Tai Chi en Qigong.
In nieuwere therapievormen zoals de Feldenkrais- en Alexandertechnieken wordt weer op een andere manier en met andere woorden van biotensegriteiten gebruikgemaakt.
Een stukje geschiedenis
Tensegriteiten zijn onafhankelijk van elkaar op meerdere plekken in de wereld ‘bedacht’ in het begin van de twintigste eeuw. Het was rond 1948 dat de Amerikaanse kunstenaar Kenneth Snelson een kunstwerk maakte met rigide stangen en flexibele kabels. Hij noemde het een structural integrity, en later floating compressiepunt.
Na de betaalmuur gaat het artikel verder met een nader kijkje in de geschiedenis van de tensegrity. We gaan ook nog kijken naar hoe en waar we de principes van de tensegrity terugvinden in ons lijf tijdens het beoefenen van Tai Chi en Qigong.